Việc chấm dứt hợp đồng lao động tại Việt Nam đòi hỏi phải tuân thủ chính xác Luật lao động Việt Nam, được ban hành nhằm bảo về quyền của người lao động. Đối với người sử dụng lao động, việc năm bắ các quy định này là rất quan trọng để tránh các khiếu nại về việc chấm dứt hợp đồng lao động sai luật trái pháp luật và các tranh chấp tốn kém. Bài viết này cung cấp những kiến thức, chiến lược về cơ sở pháp lý nhằm chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động, những thủ tục cần phải thực hiện để đảm bảo tuân thủ pháp luật, và những phương pháp tốt nhất để bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp.

Hiểu rõ cơ sở pháp lý để chấm dứt hợp đồng lao động tại Việt Nam 

Luật lao động Việt Nam quy định cụ thể nhiều lý do hợp pháp để chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động. Việc người sử dụng lao động  phải làm quen với những lý do này là cực kỳ quan trọng để đảm bảo tuân thủ pháp luật và giảm nguy cơ phải gánh chịu hậu quả pháp lý. Các lý do hợp pháp phổ biến nhất bao gồm: 

Hết hạn hợp đồng lao động 

Khi kết thúc thời hạn hợp đồng đã  thỏa thuận và không tiếp tục gia hạn thì việc chấm dứt hợp đồng lao động là hợp pháp. Người sử dụng lao động phải đảm bảo thông báo kịp thời về việc hết hạn hợp đồng lao động để tránh phát sinh khiếu nại.  

Theo thỏa thuận giữa đôi bên 

Cả người sử dụng lao động và người lao động đều có thể thống nhất thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động khi có sự đồng thuận giữa đôi bên. Đây là một trong những phương thức chấm dứt hợp đồng lao động ít  phát sinh mâu thuẫn nhất, với điều kiện là các điều khoản đã được lập thành văn bản rõ ràng và được thống nhất giữa sự tự nguyện đôi bên. 

Hành vi sai phạm của người lao động 

Trong trường hợp người lao động có những hành vi  vi phạm nghiêm trọng như trộm cắp, gian lận, hoặc có hành vi bạo lực thì người sử dụng lao động có thể sa thải người lao động. Tuy nhiên việc này phải tuân theo một quy trình nghiêm ngặt, bao gồm việc lập văn bản các vi phạm và đưa ra các cảnh cáo chính thức trước khi tiến hành chấm dứt hợp đồng lao động. 

Sa thải do tái cơ cấu kinh tế 

Người sử dụng lao động đang đối mặt với các khó khăn về tài chính hoặc đang thực hiện quy trình tái cơ cấu có thể sa thải nhân viên. Pháp luật quy định phải thực hiện thủ tục thông báo hợp lệ và chi trả trợ cấp thôi việc đầy đủ để đảm bảo các quyền của người lao động luôn được bảo vệ trong suốt quá trình này. 

Mất khả năng lao động do vấn đề sức khỏe 

Nếu người lao động không thể trở lại làm việc sau khi nghỉ ốm 12 tháng liên tục thì người sử dụng lao động có thể chấm dứt hợp đồng lao động một cách hợp pháp. Người sử dụng lao động phải cẩn thận tuân thủ quy trình nghỉ việc vì lý do sức khỏe và đảm bảo là tình trạng sức khỏe được ghi nhận kỹ lưỡng bằng văn bản.  

Từng lý do chấm dứt hợp đồng lao động nêu trên đòi hỏi phải tuân thủ các quy trình cụ thể. Việc không tuân thủ những quy trình này có thể dẫn đến tranh chấp hoặc phát sinh khiếu nại về việc chấm dứt hợp đồng lao động  trái quy định pháp luật. Người sử dụng lao động cũng được khuyến khích tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý để xác nhận việc chấm dứt hợp đồng lao động là hợp pháp và được bảo vệ. 

Thủ tục pháp lý để chấm dứt hợp đồng lao động:   

Việc chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động tại Việt Nam bao gồm nhiều bước ngoài việc ban hành thông báo. Người sử dụng lao động phải tuân thủ  khung pháp lý  cụ thể để đảm bảo các quy trình chấm dứt hợp đồng lao động được thực hiện hợp pháp và công bằng. Dưới đây là phương pháp được cấu trúc chặt chẽ để hướng dẫn người sử dụng lao động thực hiện quy trình này: 

Thiết lập hợp đồng lao động rõ ràng 

Đảm bảo là các hợp đồng quy định rõ ràng các điều kiện, trách nhiệm và quy trình chấm dứt hợp đồng lao động. Việc này giúp giảm bớt sự mơ hồ và đặt nền tảng cho một quy trình chấm dứt hợp đồng lao động hợp pháp, giảm thiểu rủi ro phát sinh tranh chấp.  

Cung cấp thông báo đầy đủ 

Thời hạn thông báo tại Việt Nam tùy thuộc vào loại hợp đồng và lý do chấm dứt hợp đồng: 

• Hợp đồng có thời hạn: Người sử dụng lao động phải đưa ra thông báo trước từ 10 đến 30 ngày, tùy thuộc vào lý do chấm dứt hợp đồng. 

• Hợp đồng không thời hạn: Thời hạn thông báo theo quy định là từ 30 đến 45 ngày. 

• Hợp đồng thử việc: Những người lao động đang trong giai đoạn thử việc có thể bị chấm dứt thử việc chỉ bằng thông báo trước 3 ngày.  

Họp về việc chấm dứt hợp đồng lao động 

Cần phải tiến hành một cuộc họp chính thức để thảo luận về việc chấm dứt hợp đồng lao động. Việc này giúp đảm bảo là người lao động biết được lý do và các điều khoản chấm dứt, thúc đẩy tính minh bạch và giảm thiểu hiểu lầm.  

Ghi chép lại từng bước 

Việc ghi chép lại các bước một cách chi tiết, tỉ mỉ là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong các trường hợp có hành vi  vi phạm. Người sử dụng lao động cần phải lưu giữ hồ sơ chi tiết về tất cả những  biên bản cảnh cáo, bản đánh giá hiệu suất công việc, và các hành động xử lý kỷ luật đã áp dụng đối với người lao động.   

Chi trả khoản tiền cuối cùng và trợ cấp thôi việc 

Người sử dụng lao động phải đảm bảo chi trả nhanh chóng tất cả các khoản chưa thanh toán như lương chưa trả, ngày phép chưa sử dụng, và trợ cấp thôi việc. Việc không chi trả các khoản nêu trên có thể làm phát sinh các khiếu nại pháp lý. 

Bằng cách tuân thủ nghiêm ngặt theo các bước như nêu trên, người sử dụng lao động có thể đảm bảo việc tuân thủ luật lao động Việt Nam và giảm thiểu khả năng phát sinh tranh chấp. 

Các phương pháp tốt nhất để ngăn chặn khiếu nại về việc chấm dứt hợp đồng lao động  trái pháp luật  

Ngay cả khi thủ tục chấm dứt hợp đồng lao động được tuân thủ đúng quy định thì vẫn có trường hợp người sử dụng lao động  có nguy cơ nhận  khiếu nại về việc chấm dứt hợp đồng lao động  trái pháp luật. Để bảo vệ doanh nghiệp của quý vị tốt hơn nữa, hãy cân nhắc áp dụng các phương pháp   dưới đây:  

Thực hiện điều tra nội bộ toàn diện 

Trước khi chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động do hành vi  vi phạm của người lao động thì phải đảm bảo tiến hành điều tra  một cách kỹ lưỡng. Việc này bao gồm việc phỏng vấn nhân chứng, xem xét các tài liệu liên quan, và thu thập mọi chứng cứ cần thiết để hỗ trợ quy trình chấm dứt hợp đồng. 

Cung cấp các gói trợ cấp thôi việc 

Cung cấp gói trợ cấp thôi việc công bằng khi thích hợp có thể làm giảm khả năng phát sinh tranh chấp. Pháp luật Việt Nam quy định phải chi trả trợ cấp thôi việc trong một số trường hợp cụ thể, chẳng hạn như sa thải do tái cơ cấu kinh tế hoặc hết hạn hợp đồng, và việc tuân thủ những quy định này là rất cần thiết. 

Hợp tác với công đoàn lao động 

Khi cần thiết, yêu cầu công đoàn lao động tham gia vào các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động do tái cơ cấu hoặc hành vi sai phạm của người lao động. Việc làm này thể hiện sự công bằng và tính minh bạch, có thể giúp ngăn chặn tranh chấp leo thang.  

Sử dụng phương thức hòa giải và giải quyết tranh chấp 

Luật lao động Việt Nam thúc đẩy việc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải hoặc trọng tài trước khi tiến hành kiện tụng. Việc tham gia vào những thủ tục này có thể đưa ra giải pháp nhanh hơn và hiệu quả hơn về mặt chi phí, mang lại lợi ích cho cả đôi bên.  

Bằng cách áp dụng những phương pháp được cho là hiệu quả nhất như nêu trên, người sử dụng lao động có thể giảm đáng kể nguy cơ nhận được khiếu nại về việc chấm dứt hợp đồng lao động sai luật và bảo vệ được vị thế pháp lý của họ.   

Quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong suốt quá trình chấm dứt hợp đồng lao động 

Tại Việt Nam, người sử dụng lao động phải cân bằng giữa quyền chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động và  thể hiện sự thiện chí và tuân thủ quy trình pháp lý. Các quyền và nghĩa vụ chính bao gồm: 

Quyền của người sử dụng lao động 

• Người sử dụng lao động có quyền chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động vì những lý do hợp pháp chẳng hạn như hiệu suất làm việc kém, có hành vi sai phạm, hoặc do nhu cầu kinh doanh. 
• Người sử dụng lao động có thể thiết lập các tiêu chuẩn về hiệu suất làm việc và quy trình kỷ luật, với điều kiện là chúng phải được nêu rõ trong hợp đồng lao động. 

Nghĩa vụ của người sử dụng lao động 

• Thông báo: Cung cấp cho người lao động thông báo trong thời hạn thông báo theo quy định pháp luật trước khi chấm dứt hợp đồng lao động. 
• Chi trả khoản tiền cuối cùng: Đảm bảo mọi khoản lương, phúc lợi, và trợ cấp thôi việc được chi trả cho người lao động trước khi họ rời khỏi công ty.  
• Làm việc với cơ quan thanh tra về lao động: Trong một số trường hợp cụ thể, người sử dụng lao động phải thông báo cho các cơ quan lao động hoặc xin chấp thuận của công đoàn trước khi tiến hành chấm dứt hợp đồng lao động. 

Bằng cách hoàn thành những nghĩa vụ này, người sử dụng lao động có thể duy trì việc tuân thủ pháp luật và giảm nguy cơ phát sinh tranh chấp.  

Kết luận 

Việc chấm dứt hợp đồng lao động tại Việt Nam đòi hỏi phải hoàn thành nhiều nghĩa vụ pháp lý phức tạp. Bằng cách tuân theo quy trình phù hợp và đảm bảo tuân thủ luật lao động, người sử dụng lao động có thể giảm nguy cơ phát sinh tranh chấp  cũng như nguy cơ nhận được khiếu nại về việc chấm dứt hợp đồng lao động  trái pháp luật. 

Tuy nhiên, từng trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động có các yếu tố pháp lý  riêng, và việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý giàu kinh nghiệm là rất cần thiết. Tại Công ty TNHH MTV Luật Lê & Trần, nơi chuyên tư vấn về các lĩnh vực  lao động và giải quyết tranh chấp, chúng tôi sẽ đưa ra hướng dẫn từ chuyên gia đứng đầu ngành để giúp các doanh nghiệp điều hướng sự phức tạp của việc chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động. Khi soạn thảo hợp đồng lao động hoặc đại diện cho doanh nghiệp của quý vị trong vụ kiện, chúng tôi sẽ cung cấp sự hỗ trợ pháp lý toàn diện để bảo vệ các quyền của quý vị.