Người sử dụng lao động tại Việt Nam thường gặp nhiều khó khăn khi quyết định loại hợp đồng lao động sẽ sử dụng vì lựa chọn sai có thể làm phát sinh các vấn đề về tuân thủ pháp luật, tranh chấp, hoặc cam kết ngoài ý muốn. Hiểu lầm sự khác biệt về mặt pháp lý giữa Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn và Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn có thể dẫn đến các tình huống bị phạt hoặc chuyển đổi hợp đồng tự động gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và quyền của người lao động. 

Hai loại hợp đồng lao động chính chiếm ưu thế trong bối cảnh việc làm là Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn và Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn. Việc lựa chọn loại hợp đồng phù hợp là cực kỳ quan trọng vì loại hợp đồng đó định nghĩa bản chất của quan hệ lao động và ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của các bên. Bài viết này khai thác những khác biệt quan trọng giữa Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn và Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn theo Bộ Luật Lao động của Việt Nam, qua đó cung cấp những hiểu biết mang tính thực tiễn cho cả người sử dụng lao động và người lao động.  

Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn là gì? 

Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn là những thỏa thuận có thời hạn cụ thể, thường không vượt quá 36 tháng, như được quy định tại Bộ Luật Lao động của Việt Nam. Những hợp đồng này thường được sử dụng cho những vị trí công việc gắn với những dự án có tính tạm thời, việc làm thời vụ, hoặc các công việc có thời hạn xác định. Người sử dụng lao động có thể gia hạn hợp đồng lao động xác định thời hạn một lần. Tuy nhiên, đến lần gia hạn thứ hai thì hợp đồng đó sẽ tự động chuyển thành hợp đồng không xác định thời hạn, trừ khi áp dụng trường hợp ngoại lệ cụ thể.  

Hợp đồng xác định thời hạn thường có lợi cho người sử dụng lao động cần sự linh hoạt khi quản lý lực lượng lao động, cụ thể là đối với những dự án ngắn hạn hoặc những nhu cầu kinh doanh có tính biến động. Tuy nhiên, người lao động giao kết hợp đồng xác định thời hạn sẽ ít có sự đảm bảo về công việc hơn so với những người lao động giao kết hợp đồng không xác định thời hạn. 

Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn là gì? 

Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn không có ngày kết thúc cụ thể, khiến chúng trở thành thỏa thuận mặc định cho những mối quan hệ lao động dài hạn. Những hợp đồng này lý tưởng cho những vị trí công việc đòi hỏi sự ổn định và cam kết liên tục, chẳng hạn như những vị trí kinh doanh cốt lõi hoặc những chức vụ có chuyên môn cao. 

Theo luật lao động Việt Nam, nếu hợp đồng xác định thời hạn được gia hạn nhiều hơn một lần thì sẽ tự động chuyển đổi thành hợp đồng không xác định thời hạn. Quy định này nhằm đảm bảo là người sử dụng lao động không lạm dụng hợp đồng xác định thời hạn để né tránh các biện pháp bảo vệ người lao động. Đối với người lao động, hợp đồng không xác định thời hạn mang đến sự đảm bảo công việc tốt hơn, quyền lợi được nâng cao, và các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt hơn khi chấm dứt hợp đồng.    

Những Khác biệt Quan trọng giữa Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn và Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn  

Thời hạn 

Hợp đồng xác định thời hạn có ngày bắt đầu và ngày kết thúc rõ ràng, thường kéo dài không quá 36 tháng. Ngược lại, Hợp đồng không xác định thời hạn không có ngày hết hạn cụ thể và tiếp tục có hiệu lực cho đến khi một trong hai bên chấm dứt hợp đồng theo thủ tục pháp lý.  

Thủ tục Chấm dứt Hợp đồng 

Việc chấm dứt hợp đồng xác định thời hạn tương đối đơn giản vì hợp đồng sẽ tự nhiên chấm dứt vào một ngày kết thúc cụ thể. Tuy nhiên, việc chấm dứt hợp đồng trước hạn cần phải có lý do chính đáng, chẳng hạn như theo thỏa thuận giữa đôi bên hoặc do người lao động có hành vi sai trái. Đối với hợp đồng không xác định thời hạn, việc chấm dứt hợp đồng sẽ phức tạp hơn và đòi hỏi phải có căn cứ pháp lý hợp lệ, chẳng hạn như dư thừa lao động, vi phạm quy tắc nghiêm trọng, hoặc theo thỏa thuận giữa đôi bên. 

Quyền lợi của Người lao động 

Người lao động giao kết hợp đồng không xác định thời hạn thường được hưởng sự bảo vệ và quyền lợi tốt hơn, bao gồm trợ cấp thôi việc cao hơn và sự đảm bảo công việc tốt hơn. Người lao động giao kết hợp đồng xác định thời hạn có thể có ít sự bảo vệ hơn, phụ thuộc vào các điều khoản hợp đồng và tính chất của vai trò mà họ nắm giữ.  

Nghĩa vụ của Người sử dụng lao động 

Hợp đồng xác định thời hạn mang đến cho người sử dụng lao động sự linh hoạt, cụ thể là đối với những vị trí công việc có tính chất tạm thời hoặc theo dự án. Hợp đồng không xác định thời hạn, mặc dù mang đến sự ổn định, đòi hỏi người sử dụng lao động phải cam kết ở mức cao hơn về việc đảm bảo công việc và quyền lợi cho người lao động.  

Khi nào nên Sử dụng Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn và Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn  

Việc lựa chọn giữa Hợp đồng Lao động Xác định Thời hạn và Hợp đồng Lao động Không Xác định Thời hạn phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp và tính chất của vị trí công việc cần tuyển dụng. Hợp đồng lao động xác định thời hạn đặc biệt có lợi cho các dự án ngắn hạn, việc làm thời vụ, hoặc các vai trò có ngày kết thúc rõ ràng. Những hợp đồng này cho phép người sử dụng lao động quản lý sự biến động về lực lượng lao động mà không cần cam kết những nghĩa vụ lâu dài. Ví dụ, một công ty đang tăng cường hoạt động cho việc ra mắt sản phẩm trong sáu tháng hoặc đáp ứng sự gia tăng tạm thời về nhu cầu của khách hàng có thể hưởng lợi từ sự linh hoạt của các hợp đồng xác định thời hạn. 

Ngược lại, hợp đồng không xác định thời hạn lại phù hợp hơn với những vị trí cần sự ổn định và sự đóng góp liên tục vào mục tiêu lâu dài của tổ chức. Những hợp đồng này là lý tưởng để thuê những nhân sự nắm giữ các vị trí điều hành cốt lõi hoặc các vị trí lãnh đạo khi cam kết lâu dài giúp thúc đẩy lòng tin và sự ổn định. Ví dụ, một quản lý cấp cao được giao nhiệm vụ hoạch định chiến lược và giám sát sự tăng trưởng của công ty thường sẽ đòi hỏi một hợp đồng không xác định thời hạn. Người sử dụng lao động cần phải đánh giá cẩn thận tầm quan trọng và những yêu cầu phát sinh trong tương lai đối với một chức vụ cụ thể để quyết định loại hợp đồng phù hợp nhất.  

Những Quy định Pháp lý và Tuân thủ Pháp luật 

Bộ Luật Lao động của Việt Nam (Luật số 45/2019/QH14), có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2021, điều chỉnh hợp đồng lao động, bao gồm cả hợp đồng xác định thời hạn và hợp đồng không xác định thời hạn. Luật này quy định những nguyên tắc quan trọng về thời hạn hợp đồng, việc gia hạn hợp đồng, và việc tuân thủ pháp luật để đảm bảo các điều kiện làm việc công bằng.  

Theo Điều 20 của Bộ Luật Lao động năm 2019, hợp đồng xác định thời hạn chỉ có thể được gia hạn một lần duy nhất. Nếu người lao động tiếp tục làm việc sau khi hết hạn hợp đồng xác định thời hạn thứ hai mà không ký hợp đồng mới trong vòng 30 ngày thì hợp đồng đó sẽ tự động trở thành hợp đồng không xác định thời hạn. Người sử dụng lao động phải soạn thảo hợp đồng với ngôn ngữ rõ ràng để tránh gây ra sự mơ hồ và đảm bảo phù hợp với các quy định này.  

Lời khuyên Thực tế dành cho Người Sử dụng Lao động 

Thường xuyên xem xét hợp đồng lao động là điều thiết yếu để đảm bảo tuân thủ với những nội dung cập nhật mới nhất của Bộ Luật Lao động Việt Nam. Người sử dụng lao động cần phải có phương pháp tiếp cận chủ động bằng việc xác lập những điều khoản rõ ràng và chính xác trong mọi hợp đồng lao động, tránh gây ra sự mơ hồ mà có thể làm phát sinh hiểu lầm hoặc tranh chấp. Việc định nghĩa rõ ràng vai trò, trách nhiệm, và mức thù lao giúp tạo lập một nền tảng vững chắc cho các mối quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động.  

Việc theo dõi thời điểm gia hạn hợp đồng xác định thời hạn cũng đặc biệt quan trọng. Người sử dụng lao động phải đảm bảo tiến hành gia hạn hợp đồng kịp thời hoặc kịp thời chuyển thành hợp đồng không xác định thời hạn để tránh vi phạm luật lao động ngoài ý muốn. Các đội ngũ Nhân sự cũng nên thông thạo việc theo dõi thời hạn hợp đồng và hiểu rõ những quy định pháp lý về việc gia hạn và chấm dứt hợp đồng.  

Đầu tư vào việc đào tạo thường xuyên cho nhân viên phòng Nhân sự về việc tuân thủ luật lao động là một bước quan trọng khác. Việc này giúp đảm bảo đội ngũ Nhân sự luôn nắm được thông tin cập nhật đối với những quy định và thông lệ quản lý hợp đồng lao động tốt nhất. Việc yêu cầu luật sư tham gia xem xét hợp đồng và cung cấp ý kiến tư vấn phù hợp với nhu cầu có thể giảm thiểu rủi ro, đặc biệt là trong những vụ việc phức tạp như tranh chấp hợp đồng hoặc xử lý quá trình chuyển đổi giữa hợp đồng xác định thời hạn và hợp đồng không xác định thời hạn. 

Cuối cùng, thúc đẩy việc trao đổi cởi mở với người lao động về các điều khoản hợp đồng và các quyền của họ theo luật lao động Việt Nam có thể gia tăng lòng tin và tính minh bạch, sau cùng là góp phần tạo nên một môi trường làm việc hòa hợp hơn. Bằng cách kết hợp sự cẩn trọng về mặt pháp lý với sự giao tiếp rõ ràng, người sử dụng lao động có thể xây dựng các thông lệ làm việc/tuyển dụng bền vững và tuân thủ pháp luật. 

Kết luận 

Lựa chọn đúng loại hợp đồng lao động không chỉ đơn thuần là một thủ tục pháp lý mà việc này còn là quyết định mang tính chiến lược trong việc xây dựng lực lượng lao động của quý vị và ảnh hưởng đến sự thành công lâu dài của doanh nghiệp quý vị. Bằng cách hiểu rõ luật lao động Việt Nam và cẩn trọng điều chỉnh các hợp đồng sao cho đáp ứng được các yêu cầu pháp lý cũng như nhu cầu hoạt động của doanh nghiệp, người sử dụng lao động có thể tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả và tuân thủ pháp luật. 

Sự am hiểu về luật lao động của Công ty Luật Lê & Trần sẽ đảm bảo doanh nghiệp của quý vị nhận được sự hướng dẫn chính xác và có thể triển khai trong việc soạn thảo hoặc quản lý hợp đồng lao động. Dù là quý vị đang thực hiện việc chuyển tiếp giữa các loại hợp đồng hay đang giải quyết tranh chấp thì đội ngũ luật sư của chúng tôi luôn sẵn sàng có mặt để giúp quý vị đưa ra những quyết định tự tin và đầy đủ thông tin. Để nhận được sự hỗ trợ chuyên môn phù hợp với doanh nghiệp của quý vị, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua địa chỉ email info@letranlaw.com