Sức mạnh của quảng cáo trong thời đại 4.0 đã được ghi nhận. Có rất nhiều loại hình, hình thức quảng cáo.  Để tiếp cận với thị trường, tìm kiếm khách hàng, quảng cáo là công cụ hỗ trợ đắc lực, hiệu quả nhất cho hầu hết các doanh nghiệp.  Thông qua hoạt động quảng cáo, các sản phẩm, thông tin doanh nghiệp được biết đến nhanh hơn, doanh nghiệp dễ dàng đến với khách hàng, tìm kiếm khách hàng lớn tiềm năng.  Quảng cáo không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường mà còn giúp duy trì, giữ gìn hình ảnh sản phẩm, nhãn hàng, nhãn hiệu của doanh nghiệp trong lòng công chúng.

Sự bùng nổ của công nghệ thông tin càng giúp các loại hình quảng cáo vươn cao, có khi vượt xa tầm kiểm soát.  Nhiều quảng cáo sản phẩm, dịch vụ sai sự thật, chất lượng không đúng thực tế đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.  Điển hình có thể thấy qua các vụ việc báo chí đưa tin nghệ sĩ quảng cáo thuốc, sữa, thực phẩm chức năng… không đúng.  Đã đến lúc quảng cáo sai sự thật cần được cảnh báo, xử lý bằng các chế tài mạnh hơn. Những quảng cáo sai sự thật phải bị pháp luật xử phạt.

Hoạt động quảng cáo là gì?

Theo 1 Điều 2 Luật Quảng cáo 2012, Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi, sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi, tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ được giới thiệu, trừ tin thời sự, chính sách xã hội, thông tin cá nhân.

Sản phẩm quảng cáo bao gồm nội dung và hình thức quảng cáo được thể hiện bằng hình ảnh, âm thanh, tiếng nói, chữ viết, biểu tượng, màu sắc, ánh sáng và các hình thức tương tự.  Người quảng cáo là tổ chức, cá nhân có yêu cầu quảng cáo sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình hoặc bản thân tổ chức, cá nhân đó.  Người quảng cáo và phát hành quảng cáo là tổ chức, cá nhân dùng phương tiện quảng cáo thuộc trách nhiệm quản lý của mình giới thiệu sản phẩm quảng cáo đến công chúng, bao gồm cơ quan báo chí, nhà xuất bản, chủ trang thông tin điện tử, người tổ chức chương trình văn hóa, thể thao và tổ chức, cá nhân sử dụng phương tiện quảng cáo khác.

Những hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo

Các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động quảng cáo theo Điều 8, Luật Quảng cáo 2012 quy định như sau:

• Quảng cáo những sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ quy định tại Điều 7, Luật Quảng cáo 2012.
• Quảng cáo làm tiết lộ bí mật nhà nước, phương hại đến độc lập, chủ quyền quốc gia, an ninh, quốc phòng.
• Quảng cáo thiếu thẩm mỹ, trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam.
• Quảng cáo làm ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, trật tự an toàn giao thông, an toàn xã hội.
• Quảng cáo gây ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm đối với Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Đảng kỳ, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, lãnh tụ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
• Quảng cáo có tính chất kỳ thị dân tộc, phân biệt chủng tộc, xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo, định kiến về giới, về người khuyết tật.
• Quảng cáo xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân.
• Quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép.
• Quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố.
• Quảng cáo bằng việc sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp về giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình với giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại của tổ chức, cá nhân khác.
• Quảng cáo có sử dụng các từ ngữ “nhất”, “duy nhất”, “tốt nhất”, “số một” hoặc từ ngữ có ý nghĩa tương tự mà không có tài liệu hợp pháp chứng minh theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
• Quảng cáo có nội dung cạnh tranh không lành mạnh theo quy định của pháp luật về cạnh tranh.
• Quảng cáo vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ.
• Quảng cáo tạo cho trẻ em có suy nghĩ, lời nói, hành động trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục; gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, an toàn hoặc sự phát triển bình thường của trẻ em.
• Ép buộc cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quảng cáo hoặc tiếp nhận quảng cáo trái ý muốn.
• Treo, đặt, dán, vẽ các sản phẩm quảng cáo trên cột điện, trụ điện, cột tín hiệu giao thông và cây xanh nơi công cộng.

Như thế nào là quảng cáo không đúng sự thật?

Theo khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 thì quảng cáo sai sự thật có thể được hiểu là quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố.

Quảng cáo không đúng sự thật đã trở nên rất phổ biến.  Cũng là việc vận dụng, sử dụng loại hình quảng cáo để quảng bá sản phẩm, dịch vụ.  Song, chỉ quảng cáo những ưu điểm, nội dung tốt của sản phẩm, dịch vụ.  Cách thức quảng cáo sai lệch so với các quy định của pháp luật, cũng như quy chuẩn về mặt đạo đức, gây ảnh hưởng tiêu cực cho nhiều cá nhân, tổ chức khác.  Không quá khó để kiểm chứng một mẫu quảng cáo không đúng.  Nhan nhản trên đường phố đầy các mẫu quảng cáo rất kêu, rất sốt, quá chất lượng, tính năng, công dụng thực tế của sản phẩm. Thậm chí sai lệch hoàn toàn với thực tế sản phẩm, dịch vụ.  Nguyên do khi các đơn vị dịch vụ quảng cáo được thuê quảng cáo sản phẩm, dịch vụ, đã làm theo mong muốn của chủ thể yêu cầu quảng cáo mà không kiểm tra nội dung, thông tin quảng cáo có đúng sự thật hay không.  Các chủ thể khi thực hiện quảng cáo không đúng sự thật chỉ muốn hướng đến lợi nhuận thu về, làm sao để người tiêu dùng tin vào chất lượng của sản phẩm, dịch vụ, mua sản phẩm, dịch vụ. Và người tiêu dùng thì tin vào lời quảng cáo mà không tìm hiểu kỹ về chất lượng sản phẩm, dịch vụ mình đã mua, đã sử dụng.

Hành vi quảng cáo không đúng sự thật bị xử lý như thế nào?

Tùy vào từng hành vi vi phạm, mức độ vi phạm cụ thể mà cơ quan chức năng sẽ xem xét áp dụng tội danh phù hợp, tương ứng với mức xử phạt hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xử phạt vi phạm hành chính.

Mức phạt đối với hành vi quảng cáo sai sự thật quy định tại Khoản 4 và 5 Điều 34 Nghị Định 38/ 2021/ NĐ-CP, bổ sung bởi  Nghị định số 128/2023/NĐ-CPnhư sau

Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

• Quảng cáo xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân.
• Quảng cáo bằng việc sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp về giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình với giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại của tổ chức, cá nhân khác.
• Quảng cáo có hành động, lời nói, hình ảnh, âm thanh, chữ viết tạo cho trẻ em có suy nghĩ, lời nói, hành động trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục; gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, an toàn hoặc sự phát triển bình thường của trẻ em.
• Quảng cáo thiếu thẩm mỹ, trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam.

Phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố, trừ trường hợp quy định tại Khoản 4 Điều 51, điểm b khoản 4 Điều 52, khoản 1 Điều 60, điểm c khoản 1 Điều 61 Nghị định này.

Ngoài ra còn phải khắc phục hậu quả bằng cách tháo gỡ, xóa bỏ, thu hồi sản phẩm quảng cáo sai sự thật cũng như buộc cải chính thông tin, xin lỗi cá nhân tổ chức đối với hành vi vi phạm.

Xử lý hình sự

Hành vi quảng cáo gian dối không đúng sự thật có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 197 Bộ luật hình sự 2015:

• Người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
• Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Như vậy, khi có hành vi sai phạm, gian dối trong quảng cáo, đã bị xử lý hành chính, bị phạt tiền mà vẫn tái phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.  Cùng tìm hiểu sâu hơn ở những bài viết tiếp theo.  Đừng quên theo dõi và cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác trên trang web của chúng tôi.  Khi cần, hãy liên hệ với chúng tôi để được hướng dẫn chi tiết hơn:  info@letranlaw.com