Những Điều Lưu Ý Để Tránh Xảy Ra Tranh Chấp Hợp Đồng Bảo Hiểm

Stephen Le
Vania Van

Bảo hiểm là sự phòng bị về tài chính khi chẳng may rơi vào tình huống bất trắc, là giải pháp giúp mang đến sự an tâm về vật chất và cả tinh thần cho người tham gia. Bảo hiểm cũng được xem là một xu hướng tất yếu trong xã hội hiện đại. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ những điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm được pháp luật quy định như thế nào và cần chú ý những gì khi ký kết hợp đồng bảo hiểm. Rồi khi gặp sự cố, trong tình huống rủi ro, khó khăn cần sự hỗ trợ, mới phát hiện ra mình đã vi phạm hợp đồng bảo hiểm. Công ty bảo hiểm không có trách nhiệm bồi thường, dẫn đến những tổn thất về tài chính…

Khi không được bồi thường thỏa đáng hoặc cách giải quyết bồi thường chưa hợp tình hợp lý, Người tham gia bảo hiểm cảm thấy bức xúc và khởi kiện công ty bảo hiểm. Nhưng khi tranh chấp được phân xử bởi cơ quan có thẩm quyền, thì lý do người tham gia bảo hiểm không hiểu hết hoặc hiểu mơ hồ về bảo hiểm lại khiến cho người tham gia bảo hiểm vi phạm hợp đồng và nhận lấy hậu quả thiệt thòi vì sự thiếu hiểu biết này.

Trong bài viết này chúng tôi sẽ đưa ra những nguyên tắc về hợp đồng bảo hiểm và những điều cần lưu ý để tránh sai sót khi giao kết loại các hợp đồng bảo hiểm.

Hiểu như thế nào về bảo hiểm?

Bảo hiểm là một loại dịch vụ trong đó cá nhân hay tổ chức tham gia sẽ được hưởng các khoản trợ cấp trong trường hợp xảy ra những rủi ro ngoài ý muốn thông qua việc đóng góp một khoản tài chính cho mình hoặc cho đối tượng thứ ba. Khoản trợ cấp này sẽ do tổ chức bảo hiểm thực hiện chi trả một phần hay toàn bộ tùy theo hợp đồng, chế độ cụ thể.

Có hai dạng bảo hiểm thường gặp:

Bảo hiểm bắt buộc: Là loại bảo hiểm do pháp luật quy định, bắt buộc các tổ chức, cá nhân phải có nghĩa vụ thực hiện. Loại bảo hiểm này có mức phí quy định thống nhất chung.

Bảo hiểm tự nguyện: Là loại hình bảo hiểm mà người tham gia được quyền lựa chọn công ty bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, mức phí và quyền lợi bảo hiểm.

Thông thường, các sản phẩm bảo hiểm được triển khai hoặc bán thông qua các doanh nghiệp bảo hiểm hoặc cơ quan thuộc sự quản lý của Nhà nước.

Ký kết hợp đồng bảo hiểm là gì?

Ký kết hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.

Cũng có thể hiểu đơn giản hơn, ký kết hợp đồng bảo hiểm là văn bản cùng thỏa thuận trách nhiệm và nghĩa vụ của hai bên mua bảo hiểm và cung cấp dịch vụ bảo hiểm về việc bồi thường khi xảy ra sự cố rủi ro.

 Các loại ký kết hợp đồng bảo hiểm thường gặp:

  • Ký kết hợp đồng bảo hiểm con người.
  • Ký kết hợp đồng bảo hiểm tài sản.
  • Ký kết hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự.
  • Ký kết hợp đồng bảo hiểm hàng hải.

Nguyên tắc ký kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm

Theo Điều 16 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, việc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự và các nguyên tắc sau :

  • Trung thực. Các bên tham gia hợp đồng bảo hiểm phải cung cấp thông tin, thực hiện các quyền và nghĩa vụ một cách trung thực nhất, trên cơ sở tin tưởng tuyệt đối lẫn nhau trong quá trình giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm.
  • Quyền lợi có thể được bảo hiểm. Bên mua bảo hiểm phải có quyền lợi có thể được bảo hiểm phù hợp với từng loại hợp đồng bảo hiểm theo quy định.
  • Bồi thường. Số tiền bồi thường mà người được bảo hiểm nhận được không vượt quá thiệt hại thực tế, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
  • Thế quyền: Người được bảo hiểm có trách nhiệm chuyển giao cho doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài quyền yêu cầu người thứ ba có hành vi gây thiệt hại chịu trách nhiệm bồi hoàn trong phạm vi số tiền bồi thường bảo hiểm. Nguyên tắc này không áp dụng đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và hợp đồng bảo hiểm sức khỏe.
  • Rủi ro ngẫu nhiên. Rủi ro được bảo hiểm phải là những rủi ro bất ngờ, không lường trước được.

Những điều cần lưu ý để tránh vi phạm khi ký kết hợp đồng bảo hiểm

Không phải tất cả các trường hợp khi gặp rủi ro đều được bảo hiểm chi trả. Thực tế đã có không ít trường hợp người được bảo hiểm cho rằng sự cố xảy ra là sự kiện được bảo hiểm và yêu cầu bảo hiểm chi trả. Trong khi đó đơn vị kinh doanh bảo hiểm cho rằng sự kiện đó không phải sự kiện bảo hiểm và không thuộc phạm vi bảo hiểm nên không đồng ý chi trả, dẫn đến tranh chấp. Đây cũng là hậu quả của việc ký hợp đồng mà chưa hiểu hoặc hiểu mơ hồ về các điều khoản hợp đồng của người tham gia bảo hiểm. Những lưu ý sau đây sẽ giúp hạn chế được tình trạng rủi ro này.

  • So sánh các sản phẩm bảo hiểm để tìm ra sản phẩm phù hợp. Các Công ty bảo hiểm thường đưa ra rất nhiều sản phẩm bảo hiểm. Mỗi loại đều có những quyền lợi khác nhau, người tham gia nên tìm hiểu thật kỹ để tìm ra sản phẩm phù hợp nhất với mong muốn cũng như điều kiện tài chính của bản thân trong hợp đồng bảo hiểm trước khi đặt bút ký.
  • Đọc kỹ quy tắc và điều khoản hợp đồng trước khi ký. Những vụ tranh chấp cho thấy, người tham gia bảo hiểm còn rất nhiều điều chưa hiểu rõ đã ký kết hợp đồng. Do vậy, trong mọi tranh chấp với đơn vị bảo hiểm thì người tham gia bảo hiểm thường  rơi vào tình huống là người vi phạm. Ngược lại, các đơn vị bảo hiểm dù rất chuyên nghiệp và hiểu rất rõ nội dung hợp đồng lại không tư vấn kỹ, gây mơ hồ cho khách hàng. Do vậy người tham gia bảo hiểm cần phải đọc thật kỹ tất cả các điều khoản có trong hợp đồng trước khi ký.
  • Yêu cầu được giải thích rõ ràng những từ ngữ tối nghĩa thường được sử dụng trong hợp đồng bảo hiểm. Rất nhiều từ ngữ trong hợp đồng bảo hiểm thường không rõ nghĩa. Đây là nguyên nhân của đa số tranh chấp hợp đồng bảo hiểm. Người tham gia bảo hiểm thường chỉ được nghe giải thích từ nhân viên tư vấn bảo hiểm. Đôi khi các giải thích bằng lời nói không thống nhất hoặc trái ngược với các điều khoản viết trong hợp đồng, hoặc cách diễn đạt khác trong hợp đồng bảo hiểm cho cùng một nội dung… Do đó, tranh chấp phát sinh về cách hiểu chung đối với các điều khoản hợp đồng bảo hiểm.
  • Cung cấp thông tin một cách trung thực. Nếu người tham gia cố ý khai báo sai thông tin thì khi rủi ro xảy ra, đơn vị bảo hiểm có quyền không bồi thường và vô hiệu hóa hợp đồng. Vì vậy người tham gia bảo hiểm phải có nghĩa vụ kê khai chính xác và đầy đủ thông tin cá nhân của mình.
  • Lưu ý điều khoản về thời hạn thanh toán của hợp đồng. Những tranh chấp thường xảy ra có thể liên quan đến các nghĩa vụ thanh toán, thời hạn của hợp đồng. Liên quan đến điều khoản thanh toán, các bên bán bảo hiểm thường cài cắm các điều khoản khó hiểu hoặc dài dòng. Từ đó họ đặt những phạm vi, điều kiện bảo hiểm không rõ ràng rồi nói với người mua bảo hiểm rằng đó chỉ là những điều khoản phụ, không quan trọng. Đến khi xảy ra sự cố họ dựa vào đó trốn tránh nghĩa vụ thanh toán.

Người tham gia bảo hiểm cần phải hiểu rằng, hợp đồng bảo hiểm là một giao dịch pháp lý, vì thế ngoài quyền lợi nhận được khi tham gia bảo hiểm, khách hàng cũng phải có nghĩa vụ tương tự với các công ty bảo hiểm. Những lưu ý khi ký kết hợp đồng bảo hiểm sẽ giúp tránh được sai sót không mong muốn. Mong rằng chia sẻ trên sẽ hữu ích với với những ai đang chuẩn bị thực hiện hay đang tìm hiểu về hợp đồng bảo hiểm. Đừng quên theo dõi và cập nhập thêm nhiều thông tin hữu ích khác trên trang web của chúng tôi. Hãy liên hệ với chúng tôi để được hướng dẫn chi tiết hơn: info@letranlaw.com