Thực hiện Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số, trong năm 2022, Bộ Công an đã tiến hành cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân thông qua nghiệp vụ cấp, đổi, cấp lại căn cước công dân (“CCCD”) trên phạm vi toàn quốc.  Tài khoản định danh điện tử sẽ là xu hướng tất yếu của các giao dịch hành chính công trong tương lai, là một trong những thứ không thể thiếu của mỗi công dân Việt Nam.  Và theo Nghị định số 59/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về định danh và xác thực điện tử đã chính thức có hiệu lực thi hành, người dân chỉ cần xuất trình thông tin định danh điện tử qua ứng dụng VNeID để chứng minh nhân thân, thực hiện giao dịch các thủ tục hành chính thay CCCD gắn chip.

Đơn giản và tiện lợi?  Giảm thiểu tối đa việc đi lại của công dân và bao giấy tờ khác?…  Đó là suy nghĩ của người dân khi nghe đến tiện ích của việc sử dụng thẻ định danh điện tử.  Thế nhưng không phải ai cũng hiểu và biết về tài khoản định danh điện tử.

Tài khoản định danh điện tử là gì?

Tại Khoản 6 Điều 3, Nghị định 59/2022/NĐ-CP định nghĩa: “Tài khoản định danh điện tử là tập hợp những thông tin cá nhân trong một tài khoản bao gồm tên đăng nhập, mật khẩu đăng nhập hoặc hình thức xác thực khác được tạo bởi cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử.”.

Theo Khoản 7 Điều 3, Nghị định 59/2022/NĐ-CP những thông tin được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử sẽ là thông tin của chủ thể danh tính điện tử được thể hiện trong các giấy tờ, tài liệu do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và đã được xác thực thông qua cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành để đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử  như thông tin về thẻ bảo hiểm y tế, giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông, giấy phép lái xe, mã số thuế hoặc các giấy tờ khác thuộc lĩnh vực quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ sau khi thống nhất với Bộ Công an.

Tài khoản định danh điện tử có hai mức độ.  Mức độ 1 gồm thông tin về số định danh cá nhân, họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính và ảnh chân dung.  Mức độ 2 chứa dữ liệu của mức độ 1 và thêm dấu vân tay.  Cũng theo Nghị định 59, công dân có tài khoản định danh điện tử mức độ 2 có thể sử dụng thay thế CCCD trong thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình CCCD.  Có giá trị cung cấp thông tin trong các loại giấy tờ của công dân đã được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình giấy tờ đó.  Người dân có thể xuất trình thông tin định danh điện tử qua ứng dụng VNeID để chứng minh nhân thân, thực hiện các thủ tục hành chính cũng như các giao dịch dân sự thay CCCD gắn chip.

Mục đích của việc sử dụng tài khoản định danh là gì?

Mục đích của việc sử dụng tài khoản định danh điện tử nhằm giúp công dân thực hiện các dịch vụ công mà không cần phải điền lại các thông tin nhiều lần.  Người dân sử dụng tài khoản định danh điện tử sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí vì không phải kê khai nhiều loại biểu mẫu, giảm nhiều khâu thủ tục khi thực hiện các giao dịch hành chính công.  Người dân có thể thay thế CCCD và các loại giấy tờ mà họ đăng ký tích hợp hiển thị trên ứng dụng định danh điện tử quốc gia VNEID như: giấy phép lái xe, giấy đăng ký xe, thẻ bảo hiểm y tế… Tạo ra những công cụ thật sự thuận tiện,  có thể giao dịch ở mọi lúc mọi nơi, đặc biệt với những giao dịch thiết yếu nhưng vẫn đảm bảo được sự quản lý chặt chẽ, an ninh, an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu, tránh giả mạo, giúp các giao dịch được an toàn.  Người dân có thể sử dụng tài khoản định danh điện tử để thực hiện các giao dịch tài chính như thanh toán hóa đơn điện nước, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chuyển tiền…  Việc bảo mật thông tin của công dân cũng sẽ chính xác không thể giả mạo do thông tin được xác thực từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là dữ liệu gốc được Chính phủ giao cho Bộ Công an quản lý.  Người dân có thể cung cấp, chia sẻ thông tin của mình với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thông qua quét mã QRCode hoặc giải pháp kỹ thuật khác đảm bảo nhanh chóng, thuận tiện, bảo mật, tin cậy. Do đó, khi công dân thực hiện các giao dịch điện tử trên môi trường điện tử sẽ thuận tiện và an toàn.

Tài khoản định danh điện tử và thẻ căn cước công dân gắn chip khác nhau thế nào?

Tài khoản định danh điện tử được xác thực thông tin trên môi trường điện tử, giúp công dân làm các thủ tục hành chính trên môi trường điện tử đã được sự đảm bảo của Bộ Công an, nhất là dịch vụ công trực tuyến.  Có thể coi tài khoản định danh điện tử là ví giấy tờ điện tử, là phương thức quản lý thông tin CCCD hay toàn bộ các giấy tờ tùy thân trên môi trường mạng.  Mục đích nhằm thực hiện các dịch vụ công mà không cần phải xác minh lại thông tin cá nhân của người đó.  Trong khi đó hiện nay, tất cả các giao dịch hành chính của người dân khi thực hiện phải xuất trình các giấy tờ liên quan như giấy phép lái xe, bảo hiểm y tế, giấy đăng ký xe, thẻ CCCD… thì việc sử dụng tài khoản định danh điện tử sẽ thay thế cho việc xuất trình các giấy tờ này.  Đây cũng chính là điểm khác nhau giữa thẻ CCCD và tài khoản định danh cá nhân.

Người dân có thể sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 tương đương như việc sử dụng thẻ CCCD hoặc tương đương hộ chiếu với trường hợp là người nước ngoài khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình thẻ CCCD.

Chẳng hạn như thông tin thẻ bảo hiểm y tế:  Tài khoản định danh điện tử sẽ thay thế thẻ bảo hiểm y tế khi khám chữa bệnh và thanh toán bảo hiểm mà không cần trình thẻ bảo hiểm y tế truyền thống.

Đối với thông tin đăng ký xe, giấy phép lái xe: Các thông tin hiển thị các hạng giấy phép lái xe, đăng ký xe trên VNeID được liên thông, xác thực với cơ sở dữ liệu về giao thông vận tải khi thực hiện các thủ tục liên quan đến công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm về giao thông đường bộ.

Ngoài ra, người dân cũng có thể sử dụng tài khoản định danh để nhập thông tin về người phụ thuộc, người giám hộ, khai báo lưu trú mọi lúc mọi nơi, không cần phải liên hệ qua cơ quan công an. Và đặc biệt là cũng có thể kiến nghị, phản ánh về an ninh trật tự với cơ quan công an một cách bảo mật, an toàn mà không lộ, lọt thông tin.

Cách đăng ký tài khoản định danh điện tử

Với người dân có CCCD gắn chíp, việc đăng ký tài khoản định danh điện tử thực hiện qua các bước

Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức độ 1:

Bước 1:  Sử dụng thiết bị di động cài ứng dụng VNelD.

Bước 2:  Truy cập VNelD, nhập số định danh cá nhân, số điện thoại hoặc thư điện tử, cung cấp các thông tin theo hướng dẫn trên ứng dụng, chụp ảnh chân dung và gửi yêu cầu đề nghị cấp tài khoản.

Bước 3:  Cơ quan quản lý định danh điện tử thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua VNelD, tin nhắn SMS hoặc thư điện tử.

Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức độ 2:

Sau khi có kết quả đăng ký tài khoản định danh mức 1, người dân  đến công an xã, phường, thị trấn hoặc nơi làm thủ tục cấp CCCD để làm thủ tục cấp tài khoản định danh điện tử, thực hiện theo hướng dẫn của cán bộ công an. Cán bộ chức năng nhập thông tin công dân cung cấp vào hệ thống định danh và xác thực điện tử,; chụp ảnh chân dung, lấy mẫu vân tay của công dân để xác thực với cơ sở dữ liệu CCCD và khẳng định sự đồng ý đăng ký tạo tài khoản định danh. Sau đó cơ quan quản lý định danh điện tử thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua VNelD, tin nhắn SMS hoặc thư điện tử.

Với trường hợp công dân chưa có thẻ CCCD gắn chip, cơ quan công an sẽ tiến hành cấp tài khoản định danh điện tử mức độ 2 cùng với cấp thẻ CCCD.

Người nước ngoài có được đăng ký tài khoản định danh điện tử

Đối với người nước ngoài, việc sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 có giá trị tương đương như việc sử dụng hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế trong thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại, có giá trị cung cấp thông tin trong các loại giấy tờ của người nước ngoài được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu cầu xuất trình giấy tờ đó.  Người nước ngoài khi sử dụng tài khoản định danh điện tử thì cần cung cấp những thông tin bổ sung gồm: số, ký hiệu, ngày tháng năm được cấp hộ chiếu hoặc các loại giấy tờ có giá trị tương đương giúp di chuyển qua các quốc gia khác.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng tài khoản định danh điện tử

Để bảo mật tài khoản định danh điện tử, cần đặc biệt lưu ý:

• Không chia sẻ thông tin tài khoản định danh điện tử cho người khác.
• Khi cho người khác mượn thiết bị, phải đăng xuất tài khoản định danh điện tử
• Trong trường hợp mất thiết bị đang sử dụng tài khoản định danh điện tử phải yêu cầu khóa tài khoản trên trang thông tin Định danh điện tử Quốc gia hoặc liên hệ cơ quan Công an để được hỗ trợ.

Trên đây chúng tôi vừa giúp quý vị hình dung rõ hơn về tài khoản định danh điện tử.  Đừng quên theo dõi và cập nhập thêm nhiều thông tin hữu ích khác trên trang web của chúng tôi.  Hãy liên hệ với chúng tôi để được hướng dẫn chi tiết hơn:  info@letranlaw.com.