Tóm Tắt Bản Án Số 03.2024.KDTM-PT Về Tranh Chấp Hợp Đồng Bảo Hiểm

Vania Van

Bản án số: 03/2024/KDTM- PT

Nguyên đơn: Công ty cổ phần vận tải biển và thương mại TT

Bị đơn: 1. Tổng công ty bảo hiểm BV – Tổng công ty cổ phần bảo hiểm BD

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:  Công ty TNHH MTV Tổng công ty xăng dầu QĐ. Công ty TNHH MTV vận tải viễn dương V . Công ty cho thuê tài chính – Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam

V/v: Tranh chấp hợp đồng bảo hiểm.

 

Nguyên đơn: Công ty cổ phần vận tải biển và thương mại TT

Ngày 01/12/2008, Công ty TNHH MTV Tổng công ty xăng dầu QĐ (Công ty xăng dầu QĐ) và Công ty cổ phần vận tải biển và thương mại TT (Công ty TT) cùng nhau ký kết Hợp đồng kinh tế số 01/2009- VC/XDQĐ- TT về việc thuê Công ty TT vận chuyển dầu FO cho Công ty xăng dầu QĐ trong năm 2009.  Ngày 24/3/2009, hai bên ký kết Phụ lục hợp đồng số 05 vận chuyển 2.700 tấn dầu FO từ kho 102- Nhà Bè đi Hải Phòng.  

Ngày 12/4/2009, khi đang hành trình qua khu vực vùng biển Thừa Thiên Huế, tàu TTALC 1 của Công ty TT đang chở dầu FO đã đâm va với tàu V đang đi đối hướng gây hư hỏng về thân tàu TTALC 1 và tổn thất dầu FO chở trên tàu TTALC 1. Biên bản giám định kết luận tổn thất thực tế tổng lượng dầu FO bị tổn thất là 1.199.045 kg.

Ngày 21/09/2009, tại văn phòng Tổng công ty bảo hiểm BV (Bảo hiểm BV) đã diễn ra cuộc họp giữa các bên. BV với tư cách là người bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ tàu của tàu V. Công ty TNHH MTV vận tải viễn dương V (Công ty viễn dương V) là chủ tàu V.  Công ty TT là chủ tàu TTALC 1, BV và Công ty bảo hiểm BĐ(sau đây gọi tắt là Bảo hiểm BĐ) là các Công ty bảo hiểm P&I (sau đây viết tắt là Bảo hiểm P&I) của tàu Thiên ALC 1. Tại cuộc họp này các bên đã thống nhất mức lỗi của tàu V là 55%, mức lỗi của tàu TT là 45%.

Công ty xăng dầu QĐ và Công ty TT đã tiến hành khiếu nại chủ tàu V và chủ tàu TT cùng liên danh Bảo hiểm P&I cho chủ tàu TTALC 1 là Bảo hiểm BV và Bảo hiểm BĐ.  Sau đó Công ty xăng dầu QĐ đã khởi kiện các bên liên quan ra Tòa.

Quyết định số 25/2012/QĐST- DS ngày 05/12/2012 của Tòa án nhân dân quận Hoàng Mai về yêu cầu bồi thường ngoài hợp đồng theo Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự tại phiên tòa, Công ty viễn dương V phải bồi thường cho Công ty xăng dầu QĐ số tiền là 4,8 tỷ đồng.

Căn cứ theo Bản án số 31/2015/KDTM-PT ngày 14/12/2015 về tranh chấp hợp đồng vận chuyển hàng hóa của Tòa án nhân dân TP Hải Phòng và Thông báo số 08/TB- TANDCC-KDTM ngày 30/01/2019 về việc thông báo giải quyết đơn đề nghị 4 giám đốc thẩm của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội, Công ty TT phải bồi thường cho Công ty xăng dầu QĐ số tiền là 3.441.366.164 đồng.

Sau khi đã có quyết định và bản án có hiệu lực pháp luật, dù Công ty xăng dầu QĐ và Chủ tàu TT cũng đã nhiều lần gửi văn bản yêu cầu thanh toán căn cứ theo Hợp đồng liên danh bảo hiểm P&I tàu biển số 02/BV-PTI/HĐLDBH-P&I 2009 ngày 07/4/2009 về bảo hiểm P&I tàu TTALC1, Bảo hiểm BV, Bảo hiểm BĐ vẫn tiếp tục thoái thác trách nhiệm không bồi thường thiệt hại cho các bên liên quan. Dẫn đến việc Công ty xăng dầu QĐ cũng không thanh toán tiền cước cho bên Công ty TT.

 

Ngày 22/06/2021 Công ty TT đã quyết định tiếp tục tiến hành họp với Công ty xăng dầu QĐ nhằm để xác định lại trách nhiệm thiệt hại của Công ty TT như sau:

Tổng số tiền yêu cầu đòi bồi thường của Công ty TT với Công ty xăng dầu QĐ là 778.183.250 đồng + 1.493.600.915 đồng = 2.271.784.165 đồng.

Tổng số tiền thiệt hại bao gồm gốc và lãi mà Công ty xăng dầu QĐ yêu cầu bên Công ty TT bồi thường là 16.499.633.619 đồng.

Căn cứ vào hồ sơ vụ việc và Hợp đồng liên danh bảo hiểm P&I tàu biển số 02/BV-PTI/HĐLDBH-P&I 2009, ngày 07/04/2009 về việc bảo hiểm P&I tàu TTALC1. Công ty TT đề nghị Tòa án nhân dân quận Hoàn Kiếm giải quyết các vấn đề sau:  Về thời hiệu khởi kiện buộc bị đơn là Bảo hiểm BV và Bảo hiểm BĐ phải bồi thường thiệt hại về hàng hóa và chi phí phát sinh pháp lý do không thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng. Tổng số tiền thiệt hại gồm gốc, lãi, chi phí phát sinh là 16.305.809.657 đồng. Phí tư vấn là 3.261.616.931 đồng.

Ngoài ra, Công ty TT còn yêu cầu Công ty xăng dầu QĐ thanh toán tiền cước phí là 778.183.250 đồng và lãi suất 10%/năm từ ngày phát sinh theo hợp đồng tính đến ngày 30/6/2023. Tổng cộng: 2.500.000.000 đồng.

 

Bị đơn: Bảo hiểm BV – Bảo hiểm BD

Đề nghị Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dựa vì:

  • Vụ án đã được giải quyết bằng Bản án Quyết định số 111/2012/QĐ- PT ngày 18/6/2012 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Hà Nội. Giải quyết cùng một quan hệ pháp luật là tranh chấp giữa Bảo hiểm BV, PTI và Công ty TT theo Hợp đồng liên danh bảo hiểm số 02 ngày 07/4/2009.
  • Công ty TT là người khởi kiện chưa đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự. Theo Quyết định số 111/2012/QĐ- PT ngày 18/6/2012, Tòa án nhân dân tối cao xác định Công ty TT và Công ty cho thuê tài chính là người được bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm, vậy tư cách khởi kiện phải bao gồm Công ty TT và Công ty cho thuê Tài chính. Điểm này cũng được thể hiện trong Hợp đồng liên danh số 02 xác định Công ty cho thuê tài chính và Công ty TT là bên mua bảo hiểm P&I cho tàu TT.
  • Vụ án đã hết thời hiệu khởi kiện theo Điều 366 Bộ luật Hàng Hải. Thời hiệu khởi kiện là 02 năm kể từ ngày phát sinh tranh chấp đối với hợp đồng bảo hiểm hàng Hải.

 

Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan: Công ty xăng dầu QĐ – Công ty viễn dương V – Công ty TL – Công ty tài chính.

Công ty xăng dầu QĐ.  Đồng ý với ý kiến và yêu cầu khởi kiện của Công ty TT.  Các ý kiến liên quan đến thời hiệu đã được thể hiện tại Công văn số 912/XDQĐ-VP ngày 11/8/2022 đã nộp cho Tòa án. Đề nghị Tòa án sớm đưa vụ án ra xét xử trong trường hợp không hòa giải được.  Do Công ty TT và Công ty xăng dầu QĐ chưa chốt được phương án và số tiền bồi thường và sau đó Công ty xăng dầu QĐ đã khởi kiện Công ty TT ra Tòa án yêu cầu bồi thường. Thông báo số 08 ngày 30/01/2019 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm của Công ty TT.  Sau khi có thông báo này Công ty TT xác định trách nhiệm phải bồi thường cho Công ty xăng dầu QĐ nên Công ty TT tiếp tục làm việc với Bảo hiểm BV và Bảo hiểm BĐ để yêu cầu bồi thường cho bên thứ 3 bị thiệt hại. Quá trình làm việc giữa các bên có các công văn trao đổi. Do vậy, ngày 22/6/2021 giữa Công ty TT và Công ty xăng dầu QĐ có biên bản họp xác định cụ thể trách nhiệm phải bồi thường của Công ty TT và căn cứ vào đó thì Công ty TT chính thức khởi kiện vào ngày 28/6/2021.  Như vậy, việc Công ty TT khởi kiện còn trong thời hiệu khởi kiện.

Công ty viễn dương V và Công ty TL.  Thống nhất ý kiến như trình bày của đại diện Công ty TT và đại diện Công ty xăng dầu QĐ và không bổ sung gì thêm.

Công ty cho thuê tài chính. Công ty TT là chủ sở hữu tàu TTALC 1 thuê tài chính theo Hợp đồng cho thuê tài chính số 17/2007/HDCT- ALCIHP ngày 05/4/2007 (sau đây gọi tắt là Hợp đồng cho thuê tài chính số 17). Tàu được mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự theo Hợp đồng liên danh bảo hiểm số 02 ngày 07/4/2009 ký giữa bên được bảo hiểm (Công ty TT) và Bên bảo hiểm (Bảo hiểm BV, Bảo hiểm BĐ).  Căn cứ Hợp đồng cho thuê tài chính số 17 thì Công ty TT chịu mọi rủi ro về việc mất mát hư hỏng đối với tài sản thuê, chịu trách nhiệm về mọi hậu quả do việc sử dụng tài sản thuê gây ra đối với tổ chức và cá nhân khác trong quá trình sử dụng tài sản thuê. Công ty đồng ý và không có ý kiến. Đề nghị Tòa án giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật.

Tại Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 14/2023/KDTM- ST ngày 17/7/2023 của Tòa án nhân dân quận Hoàn Kiếm.  Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Công ty TT đối với Bảo hiểm BV và Bảo hiểm BĐ về việc thanh toán tiền bảo hiểm. Buộc Bảo hiểm BV và Bảo hiểm BĐ thanh toán tiền bảo hiểm cho Công ty TT số tiền là 20.804.909.995 đồng để Công ty TT thanh toán trả cho Công ty xăng dầu QĐ. Trong đó phân chia: Bảo hiểm BV thanh toán 10.610.504.097 đồng. Bảo hiểm BĐ thanh toán 10.194.405.897 đồng . Không đồng ý với Bản án sơ thẩm,Bị đơn Bảo hiểm BV, Bảo hiểm BĐ kháng cáo.

Tại cấp phúc thẩm.  Các bên đã tự nguyện thỏa thuận với nhau về toàn bộ vụ án và đề nghị Tòa án ghi nhận sự tự nguyện thỏa thuận của các bên. Thỏa thuận giải quyết và bãi nại được lập ngày 21/12/2023 giữa các bên là: Bảo hiểm BV, Bảo hiểm BĐ, Công ty TT, Công ty xăng dầu QĐ và Công ty TL. Tổng số tiền giải quyết theo thỏa thuận là 15,6 tỷ đồng sẽ được Bảo hiểm BV là đại diện liên danh thay mặt  thanh toán trong vòng 10 (mười) ngày làm việc kể từ ngày một trong các bên nhận được Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân TP Hà Nội về việc công nhận sự thỏa thuận của các bên liên quan.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội. Tại phiên tòa xét xử phúc thẩm, các đương sự đã thực hiện đúng các quy định của pháp luật, đã thỏa thuận với nhau về toàn bộ vụ án, thỏa thuận của các đương sự là hoàn toàn tự nguyện và không trái quy định của pháp luật, đề nghị Hội đồng xét xử sửa Bản án sơ thẩm, ghi nhận sự tự nguyện thỏa thuận của các đương sự.

 

Nhận định của Tòa án

Hai bị đơn và Công ty xăng dầu QĐ kháng cáo Bản án sơ thẩm trong thời hạn luật định. Do vậy, kháng cáo của các đương sự là hợp lệ. Tại cấp phúc thẩm và tại phiên tòa phúc thẩm, các đương sự đã tự nguyện thỏa thuận với nhau về toàn bộ vụ án. Thỏa thuận của các bên đương sự không trái quy định của pháp luật và không trái đạo đức xã hội.

 

Quyết định của Tòa án

Sửa Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 14/2023/KDTM-ST ngày 17/7/2023 của Tòa án nhân dân quận Hoàn Kiếm.

Ghi nhận sự tự nguyện thỏa thuận của các bên, thỏa thuận giải quyết được lập vào ngày 21/12/2023, giữa Công ty bảo hiểm BV, T Công ty bảo hiểm BĐ, Công ty cổ TT, Công ty xăng dầu QĐ và Công ty TL.  Nội dung xem xét các vấn đề, cùng nhau liên đới đồng ý và cam kết vĩnh viễn rút, hủy, chấm dứt, dừng việc tiến hành hay tiến hành lại bất kỳ thủ tục tố tụng nào tại Tòa án nhân dân quận Hoàn Kiếm, Tòa án nhân dân TP Hà Nội và bất kỳ Tòa án nào khác tại Việt Nam hay bất kỳ nơi nào khác liên quan đến các thiệt hại thuộc bất kỳ bản chất nào phát sinh từ hoặc liên quan đến Hợp đồng vận chuyển, Hợp đồng bảo hiểm, vụ tai nạn, vụ án dưới bất kỳ hình thức nào.

Công ty bảo hiểm BV,  Công ty bảo hiểm BĐ thanh toán cho Công ty TT, Công ty xăng dầu QĐ và Công ty TL số tiền 15.600.000.000 đồng như là sự giải quyết đối với mọi khiếu nại liên quan đến các thiệt hại được cho là đã xảy ra hoặc liên quan.  Số tiền giải quyết được phân chia tự nguyện như sau: Chủ tàu là Công ty TT 2.500.000.000 đồng; Công ty TL 3.432.000.000 đồng; Chủ hàng là Công ty xăng dầu QĐ 9.668.000.000 đồng.  Công ty bảo hiểm BV là đại diện thay mặt thực hiện thanh toán trong vòng 10 (mười) ngày làm việc kể từ ngày một trong các bên nhận được Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân TP Hà Nội về việc công nhận sự thỏa thuận của các bên liên quan đến vụ án.

Ngay sau khi đã thanh toán số tiền giải quyết nêu trên, các bên cam kết từ bỏ tất cả và mọi khiếu nại và không tiến hành bất kỳ thủ tục tố tụng hình sự hay dân sự nào tại bất kỳ cơ quan có thẩm quyền tài phán nào đối với nhau liên quan đến các thiệt hại được cho là đã xảy ra và liên quan thuộc bất kỳ bản chất nào và phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng vận chuyển, hợp đồng bảo hiểm, vụ tai nạn, vụ án được nêu trong vụ án này dưới bất kỳ hình thức nào. Các công ty sẽ chịu án phí sơ thẩm theo quy định.

 

Cơ sở pháp lý

Điều 293, Điều 294, Điều 300 và 309 Bộ luật Tố tụng dân sự; Điều 8, Điều 12, Điều 13, Điều 14, Điều 30,  Điều 52 và Điều 57 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000.  Điều 401, Điều 570, Điều 567 và Điều 568 Bộ luật Dân sự 2005.  Khoản 2 Điều 26 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14.