Có hai dạng bảo hiểm thường gặp:

Bảo hiểm bắt buộc: Là loại bảo hiểm do pháp luật quy định, bắt buộc các tổ chức, cá nhân phải có nghĩa vụ thực hiện. Loại bảo hiểm này có mức phí quy định thống nhất chung.

Bảo hiểm tự nguyện:  Là loại hình bảo hiểm mà người tham gia được quyền lựa chọn công ty bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, mức phí và quyền lợi bảo hiểm.

Thông thường, các sản phẩm bảo hiểm được triển khai hoặc bán thông qua các doanh nghiệp bảo hiểm hoặc cơ quan thuộc sự quản lý của Nhà nước.

Hoạt động bảo hiểm đóng vai trò như thế nào trong đời sống kinh tế xã hội?

Xã hội ngày càng phát triển, kinh tế ngày càng phát triển nhưng những rủi ro, những khó khăn phát sinh trong quá trình này cũng không phải là ít và cũng không thể lường trước được. Với đặc thù riêng, bảo hiểm giống như chiếc phao cứu sinh khi ai đó gặp sự cố. Việc vận hành giống như một cơ chế chuyển giao rủi rođã chứng minh được vai trò, ý nghĩa quan trọng của bảo hiểm khi là người cùng giải quyết những hậu quả, san sẻ những tổn thất và đảm bảo an sinh xã hội.  Cùng với việc đóng phí bảo hiểm, người được bảo hiểm đã chuyển giao những hậu quả rủi ro về tài chính sang công ty bảo hiểm. Bảo hiểm chịu trách nhiệm về tổn thất tài chính cho các cá nhân và tổ chức tham gia. 

Từ ý nghĩa trên cho thấy bảo hiểm có rất vai trò quan trọng trong đời sống an sinh xã hội:

• Bảo hiểm góp phần ổn định tài chính cho người tham gia, là phương thức giúp ổn định chi phí, giúp người mua tiết kiệm được tài chính. Việc chi trả kịp thời những tổn thất của cơ quan bảo hiểm giúp người tham gia nhanh chóng khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống và tiếp tục sản xuất kinh doanh.
• Bảo hiểm góp phần ngăn ngừa và hạn chế tổn thất, giúp chuyển giao về rủi ro, và giúp san sẻ những tổn thất khó khăn, giảm thiểu thiệt hại có thể cho những người tham gia bảo hiểm.
• Bảo hiểm giúp người tham gia an tâm về mặt tinh thần. Tham gia bảo hiểm, người được bảo hiểm đã chuyển phần rủi ro của mình sang công ty bảo hiểm nên đã giải toả được nỗi sợ hãi và lo lắng về những tổn thất có thể xảy ra. Chỉ với một mức phí bảo hiểm khiêm tốn mà các cơ quan, công ty bảo hiểm có thể giúp đỡ cho các cá nhân, tổ chức  khắc phục hậu quả  cho dù đó là những rủi ro khôn lường trong cuộc sống và sản xuất. Điều này giúp họ yên tâm trong cuộc sống, sinh hoạt và sản xuất kinh doanh.
• Bảo hiểm góp phần tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, tạo nếp sống tiết kiệm trên phạm vi toàn xã hội. Bảo hiểm còn là một nguồn đầu tư phát triển nền kinh tế và tạo thêm nhiều cơ hội công ăn việc làm. giải quyết được một lượng lao động nhất định. Bên cạnh đó, bảo hiểm khuyến khích mỗi gia đình, mỗi cơ quan, doanh nghiệp thực hiện tiết kiệm chỉ với những khoản tiền rất nhỏ.
• Bảo hiểm đóng góp một phần cho ngân sách nhà nước. Với các loại quỹ bảo hiểm khác nhau, người tham gia bảo hiểm ngày càng nhiều. Khi có tổn thất xảy ra, các cơ quan, công ty bảo hiểm sẽ trợ cấp hoặc bồi thường kịp thời cho họ để ổn định đời sống và sản xuất. Vì vậy, ngân sách nhà nước không phải chi tiền để trợ cấp cho các thành viên, các doanh nghiệp khi gặp rủi ro.  Mặt khác, hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực bảo hiểm thương mại còn có trách nhiệm đóng góp vào ngân sách thông qua các loại thuế mà các công ty bảo hiểm phải nộp. Điều này góp phần làm tăng thu cho ngân sách.
• Bảo hiểm tạo nguồn vốn cho đầu tư phát triển kinh tế. Hoạt động bảo hiểm thu phí bảo hiểm trước,  việc bồi thường, chi trả tiền bảo hiểm chỉ được thực hiện khi có sự kiện quy định trong hợp đồng xảy ra. Điều đó cho phép các công ty bảo hiểm có một quỹ tiền tệ tập trung khá lớn. Số quỹ này thưđược các công ty bảo hiểm đầu tư vào các hoạt động kinh tế để sinh lời.

Hợp đồng bảo hiểm là gì?