Nền kinh tế số của Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng bùng nổ trong thập kỷ qua, làm thay đổi cách thức người tiêu dùng mua sắm và doanh nghiệp vận hành. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này cũng bộc lộ những khoảng trống pháp lý, tình trạng tránh thuế và các lo ngại về bảo mật dữ liệu. Trước thực tiễn đó, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định số 117/2025/NĐ-CP ngày 09 tháng 6 năm 2025 (sau đây gọi tắt là “Nghị định 117”), một văn bản pháp lý mang tính bước ngoặt, tái định hình khuôn khổ pháp lý về thương mại điện tử của quốc gia và đưa pháp luật trong lĩnh vực này tiệm cận với các thông lệ quốc tế tốt nhất. 

Đạo luật mới này đã mở rộng đáng kể phạm vi điều chỉnh, không chỉ bao trùm các sàn giao dịch thương mại điện tử truyền thống mà còn cả những người bán hàng qua hình thức phát trực tiếp (livestreamers), những người có ảnh hưởng (influencers) và các tập đoàn công nghệ nước ngoài. Mục tiêu của văn bản được xác định rõ ràng: đưa tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trở thành trọng tâm của nền kinh tế trực tuyến đang bùng nổ tại Việt Nam. Dù là người bán, người có ảnh hưởng, đơn vị vận hành nền tảng hay doanh nghiệp quốc tế, việc nắm vững các quy định của Nghị định 117 là yếu tố then chốt để bảo đảm tuân thủ và duy trì năng lực cạnh tranh trong năm 2025 và những giai đoạn tiếp theo. 

Nghị định 117/2025/NĐ-CP là gì? Những thay đổi pháp lý chính 

“Nghị định 117 đã cập nhật và thay thế nhiều quy định lỗi thời trong Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP. Khác với các văn bản trước đó, nghị định này đưa ra một cách tiếp cận toàn diện và tinh vi hơn đối với việc quản lý hoạt động thương mại điện tử.” 

Nghị định mới thiết lập một hệ thống quản lý thống nhất cho mọi hình thức thương mại điện tử, từ các nền tảng B2C lớn đến những cá nhân bán hàng qua livestream. Văn bản này yêu cầu các chủ thể kinh doanh thương mại điện tử phải đăng ký với Bộ Công Thương (MOIT), đồng thời tăng cường thu thập dữ liệu, các biện pháp bảo vệ người tiêu dùng, và bắt buộc tuân thủ thuế tốt hơn thông qua việc báo cáo giao dịch theo thời gian thực. Lần đầu tiên, nghị định chính thức định nghĩa và quản lý vai trò của những người có ảnh hưởng (influencers), các đơn vị tiếp thị liên kết (affiliates) và các nền tảng xuyên biên giới đang hoạt động tại Việt Nam. 

Những cải cách này cho thấy quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một hệ thống pháp luật hiện đại, thích ứng với sự tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại điện tử. 

Nghĩa vụ của các sàn thương mại điện tử theo quy định mới 

Theo khung pháp lý mới, các sàn thương mại điện tử hiện phải gánh vác trách nhiệm lớn hơn nhằm đảm bảo một thị trường số minh bạch và tuân thủ pháp luật. Các nghĩa vụ chính của họ bao gồm 

• Xác minh tính hợp pháp trong kinh doanh của từng người bán, bao gồm việc kiểm tra mã số thuế và giấy phép kinh doanh. 

• Triển khai hệ thống xuất hóa đơn điện tử để đảm bảo minh bạch trong giao dịch. 

• Lưu trữ đầy đủ thông tin về sản phẩm, lịch sử giao dịch và hiệu suất hoạt động của người bán trên nền tảng. 

• Phối hợp với cơ quan nhà nước bằng cách gửi báo cáo hàng tháng về doanh số bán hàng và dữ liệu liên quan đến nghĩa vụ thuế. 

• Tuân thủ các quy định về bảo mật dữ liệu và bảo vệ người tiêu dùng, đảm bảo quyền lợi của khách hàng trong môi trường số. 

• Chịu trách nhiệm pháp lý liên đới đối với các hành vi vi phạm pháp luật do người bán thực hiện trên nền tảng của mình. 

Những nghĩa vụ này đặt ra gánh nặng mới về vận hành và pháp lý cho các nhà cung cấp nền tảng, nhưng được kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng một hệ sinh thái thương mại điện tử an toàn và chuyên nghiệp hơn. 

Quy định pháp lý mới đối với Livestreamers, Influencers và Người bán hàng qua mạng xã hội 

Nghị định 117 đánh dấu bước tiến mới khi chính thức đưa các đối tượng như người livestream, người bán hàng qua mạng xã hội và người có sức ảnh hưởng vào phạm vi quản lý pháp lý. 

Bất kỳ cá nhân nào có thu nhập từ việc quảng bá sản phẩm hoặc bán hàng trực tuyến thông qua các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook hoặc Instagram đều phải thực hiện nghĩa vụ đăng ký kinh doanh và kê khai thuế. Nếu doanh thu vượt ngưỡng quy định (sẽ do cơ quan thuế xác định), cá nhân đó phải khai báo thu nhập, xuất hóa đơn điện tử và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế như một tổ chức kinh doanh thông thường. 

Các influencer quảng bá hoặc giới thiệu sản phẩm phải đảm bảo nội dung quảng cáo tuân thủ quy định pháp luật về quảng cáo tại Việt Nam, bao gồm minh bạch trong các mối quan hệ hợp tác có trả phí. Các nền tảng như TikTok và Meta cũng có thể bị yêu cầu giám sát và báo cáo hoạt động của influencer dưới sự quản lý của họ. 

Động thái này cho thấy sự công nhận của nhà nước đối với tầm ảnh hưởng ngày càng lớn của thương mại xã hội, đồng thời đảm bảo các chủ thể này phải tuân thủ những quy tắc pháp lý tương tự như các doanh nghiệp truyền thống. 

Quy định về thuế trong thương mại điện tử năm 2025: Người bán và sàn thương mại điện cần lưu ý gì 

Tuân thủ thuế là trọng tâm của Nghị định 117, với việc đưa ra các cơ chế mới nhằm tăng cường thu ngân sách từ hoạt động thương mại số. 

Tất cả người bán hàng qua thương mại điện tử, bao gồm cả hộ kinh doanh nhỏ lẻ và cá nhân kinh doanh tự do, phải đăng ký với cơ quan thuế. Những người bán có thu nhập hàng năm vượt quá 100 triệu đồng sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng (GTGT). Chính phủ đang triển khai hệ thống tự động đối chiếu dữ liệu người bán với ngưỡng thu nhập để đảm bảo việc đánh giá thuế được chính xác. 

Các nền tảng thương mại điện tử có thể sẽ phải khấu trừ thuế tại nguồn và nộp thay cho người bán đến cơ quan thuế. Vai trò bổ sung này khiến các nền tảng trở thành “đại lý thuế bán phần”, đồng thời làm tăng nguy cơ bị xử phạt hành chính hoặc tài chính nếu xảy ra sai sót. 

Những quy định thuế này phản ánh xu hướng toàn cầu đang gia tăng trong việc siết chặt giám sát tài khóa đối với nền kinh tế số. 

Thương mại điện tử xuyên biên giới tại Việt Nam: Những điều các nền tảng nước ngoài cần biết 

Luật mới của Việt Nam có phạm vi điều chỉnh rộng, nhắm đến các nền tảng và nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài bán hàng hoặc quảng cáo đến người tiêu dùng Việt Nam — ngay cả khi họ không có văn phòng đại diện tại Việt Nam. 

Các tổ chức nước ngoài phải chỉ định đại diện pháp lý tại Việt Nam để làm đầu mối liên hệ với cơ quan quản lý. Đồng thời, họ phải đăng ký với Bộ Công Thương (MOIT), thực hiện nghĩa vụ báo cáo, và tuân thủ các quy định về bảo mật dữ liệu và an ninh mạng của Việt Nam. Nếu không đăng ký, họ có thể bị hạn chế truy cập, chặn tên miền, hoặc gỡ bỏ khỏi các kho ứng dụng tại Việt Nam. 

Quy định này nhằm tạo sân chơi bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, đồng thời đảm bảo tuân thủ thuế và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam. 

Vi phạm pháp luật về thương mại điện tử tại Việt Nam: Các mức xử phạt, chế tài và nguy cơ bị cưỡng chế thi hành 

Nghị định 117 trao quyền cho các cơ quan chức năng những công cụ mới để tăng cường thực thi pháp luật. Các doanh nghiệp vi phạm có thể đối mặt với những hình phạt hành chính nặng, bao gồm: 

• Phạt tiền lên đến 30 triệu đồng đối với cá nhân và 60 triệu đồng đối với tổ chức tham gia hoạt động thương mại điện tử mà không đăng ký hợp pháp. 

• Đình chỉ hoạt động thương mại điện tử trong thời gian từ 6 đến 12 tháng. 

• Buộc thu hồi tên miền “.vn” của website thương mại điện tử hoặc buộc gỡ bỏ ứng dụng di động khỏi các kho ứng dụng hoặc nền tảng cung cấp khác. 

• Công khai danh tính các đơn vị vi phạm trên danh sách theo dõi của cơ quan nhà nước. 

Các cơ quan như Bộ Công Thương (MOIT), Bộ Thông tin và Truyền thông (MIC), và Tổng cục Thuế sẽ phối hợp chặt chẽ để tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Những nỗ lực phối hợp này thể hiện cam kết mạnh mẽ hơn bao giờ hết trong việc quản lý nền kinh tế số. 

Làm thế nào để tuân thủ các quy định về thương mại điện tử tại Việt Nam năm 2025 

Để duy trì tuân thủ pháp luật, các doanh nghiệp, từ lớn đến nhỏ, cần có những bước đi ngay lập tức để thích nghi với Nghị định 117/2025. Cụ thể: 

• Đăng ký với Bộ Công Thương (MOIT) và cập nhật đầy đủ giấy phép thương mại điện tử 

• Xác minh danh tính người bán và đảm bảo đăng ký thuế đầy đủ 

• Rà soát hợp đồng với influencer, đối tác liên kết và nhà phân phối 

• Thiết lập hệ thống hóa đơn điện tử, lưu trữ dữ liệu và báo cáo theo quy định 

• Chỉ định đại diện pháp lý tại Việt Nam nếu hoạt động xuyên biên giới 

• Thực hiện kiểm toán nội bộ để phát hiện lỗ hổng và đảm bảo sẵn sàng tuân thủ 

Tư vấn pháp lý là điều rất nên cân nhắc, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nước ngoài hoặc nền tảng kỹ thuật số có hoạt động phức tạp tại nhiều quốc gia. 

Kết Luận 

Nghị định 117 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, chuyển hướng chiến lược quản lý từ giám sát thụ động sang thực thi chủ động. 

Đối với doanh nghiệp, điều này có nghĩa là không hành động không còn là lựa chọn. Việc chủ động tuân thủ ngay từ sớm không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý mà còn tăng cường uy tín với người tiêu dùng, đối tác và cơ quan quản lý. 

Trong bối cảnh pháp lý ngày càng phức tạp và cơ chế thực thi ngày càng siết chặt, đây là thời điểm thích hợp để rà soát hoạt động số, cập nhật quy trình tuân thủ và tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý chuyên sâu. Những doanh nghiệp hành động sớm sẽ không chỉ tránh được chế tài mà còn giành lợi thế chiến lược trong thị trường số đang phát triển nhanh chóng của Việt Nam. 

Le & Tran được công nhận là một trong những đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực pháp lý tại Việt Nam, nhận được đánh giá cao từ các ấn phẩm luật uy tín như Chambers, Legal500 và Benchmark Litigation, đồng thời được AmCham Việt Nam và Lãnh sự quán Hoa Kỳ khuyến nghị mạnh mẽ. Đội ngũ luật sư tố tụng hàng đầu của chúng tôi nổi tiếng với việc cung cấp giải pháp thực tiễn và chiến lược, bảo vệ quyền lợi và lợi ích của khách hàng. Dù là xử lý tranh chấp phức tạp hay giải quyết các vấn đề pháp lý nhạy cảm, chúng tôi luôn đồng hành cùng bạn với sự chính xác và chuyên nghiệp. Để được hỗ trợ chuyên sâu về quy định thương mại điện tử năm 2025 tại Việt Nam, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua địa chỉ email: info@letranlaw.com.