Việt Nam đang trở thành một trung tâm sản xuất toàn cầu nhờ chi phí lao động cạnh tranh và cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện. Tuy nhiên, khi các công ty nước ngoài và doanh nghiệp trong nước mở rộng hợp tác với các nhà sản xuất Việt Nam, rủi ro vi phạm hợp đồng cũng tăng lên. Việc giao hàng chậm trễ, sản phẩm không đạt chất lượng, hoặc không thực hiện đúng cam kết có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh và uy tín thương hiệu. 

Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn thực tiễn về các bước xử lý và biện pháp pháp lý khi nhà sản xuất không tuân thủ nghĩa vụ hợp đồng tại Việt Nam. 

Thế nào là vi phạm hợp đồng theo luật Việt Nam? 

Theo Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Thương mại 2005, vi phạm hợp đồng xảy ra khi một bên không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc chậm trễ nghĩa vụ theo hợp đồng. 

Các vi phạm phổ biến trong hợp đồng sản xuất gồm: 

• Giao hàng trễ hạn 

• Giao sản phẩm lỗi hoặc không đúng yêu cầu kỹ thuật 

• Vi phạm quy cách, số lượng đã thỏa thuận 

• Từ chối thực hiện hợp đồng mà không có lý do pháp lý 

Hợp đồng nên được lập bằng văn bản, quy định rõ phạm vi công việc, tiêu chuẩn chất lượng, thời gian giao hàng, điều khoản phạt và luật áp dụng. Những yếu tố này là cơ sở quan trọng để xác định vi phạm và áp dụng biện pháp xử lý. 

Cần làm gì ngay khi xảy ra vi phạm 

Khi nghi ngờ có vi phạm, trước tiên hãy rà soát kỹ hợp đồng để xác định quyền và nghĩa vụ, cùng với hậu quả khi vi phạm. 

Tiếp theo, thu thập và lưu giữ đầy đủ các tài liệu liên quan như: 

• Đơn đặt hàng, hóa đơn, chứng từ giao nhận 

• Email, ghi chú cuộc họp 

• Hình ảnh, video chứng minh hàng lỗi 

• Báo cáo nội bộ về thiệt hại hoặc chậm trễ 

Quan trọng nhất là phải gửi thông báo bằng văn bản tới nhà sản xuất, nêu rõ hành vi vi phạm và yêu cầu cụ thể (ví dụ: thay thế hàng, bồi thường, hủy hợp đồng). Thông báo này sẽ là bằng chứng quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp. 

Thương lượng và giải quyết trên cơ sở thương mại 

Trước khi khởi kiện, thương lượng có thể là lựa chọn khôn ngoan để: 

• Điều chỉnh thời gian giao hàng hoặc số lượng 

• Nhận hoàn tiền hoặc chiết khấu cho hàng lỗi 

• Thỏa thuận lại nghĩa vụ trong tương lai 

Đàm phán giúp duy trì mối quan hệ hợp tác, tiết kiệm chi phí pháp lý và giải quyết nhanh chóng. Tuy nhiên, cần lập biên bản ghi nhận kết quả và nên có sự tham gia của luật sư để đảm bảo hiệu lực pháp lý. 

Nếu nhà sản xuất không hợp tác hoặc biến mất thì sao? 

Nếu nhà sản xuất không hợp tác hoặc không thể liên lạc được, bạn vẫn có các lựa chọn pháp lý. Pháp luật Việt Nam cho phép đơn phương chấm dứt hợp đồng và có thể cho phép bạn khởi kiện vắng mặt nếu có đủ bằng chứng. Trong những trường hợp nghiêm trọng, cơ quan chức năng hoặc các đơn vị điều tra địa phương có thể hỗ trợ xác minh địa chỉ, thông tin doanh nghiệp và thực hiện việc tống đạt hồ sơ đến nhà sản xuất thông qua dữ liệu đăng ký kinh doanh. 

Hãy hành động nhanh chóng, gửi thông báo vi phạm, ghi nhận thiệt hại và tham khảo ý kiến luật sư để xác định biện pháp xử lý hiệu quả nhất. 

Doanh nghiệp nước ngoài có thể thực thi hợp đồng tại Việt Nam không? 

Hoàn toàn có thể. Hệ thống pháp luật thương mại Việt Nam và các hiệp định quốc tế như CPTPP, EVFTA bảo vệ quyền lợi của các bên nước ngoài. 

Chỉ cần hợp đồng được công nhận hợp pháp và có đầy đủ chứng cứ, tòa án hoặc trọng tài tại Việt Nam hoàn toàn có thẩm quyền giải quyết và thi hành phán quyết, kể cả trong các tranh chấp xuyên biên giới. Việt Nam cũng là thành viên Công ước New York, giúp thực thi phán quyết trọng tài quốc tế. 

Các biện pháp pháp lý hiện có tại Việt Nam 

Nếu thương lượng không hiệu quả, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau: 

• Buộc thực hiện đúng hợp đồng: Yêu cầu tòa án buộc bên vi phạm tiếp tục thực hiện nghĩa vụ 

• Bồi thường thiệt hại: Nếu vi phạm gây tổn thất, có thể yêu cầu bồi thường tương ứng 

• Phạt vi phạm: Nếu hợp đồng có điều khoản phạt, có thể yêu cầu áp dụng mà không cần chứng minh thiệt hại 

• Đơn phương chấm dứt hợp đồng: Áp dụng với vi phạm nghiêm trọng, đồng thời đòi bồi thường 

Tỷ lệ thành công phụ thuộc vào mức độ rõ ràng của hợp đồng và chứng cứ bạn cung cấp. 

Có thể kiện nhà sản xuất tại Việt Nam không? 

Có. Bạn có thể khởi kiện tại tòa án Việt Nam nếu hợp đồng bị vi phạm. Cả doanh nghiệp trong và ngoài nước đều có quyền yêu cầu bồi thường nếu hợp đồng hợp pháp theo luật Việt Nam. Quy trình thường bắt đầu bằng thông báo yêu cầu bằng văn bản, sau đó chuyển sang tòa án hoặc trọng tài tùy theo điều khoản giải quyết tranh chấp. Thời hiệu khởi kiện là 2 năm kể từ ngày xảy ra vi phạm. 

Cơ chế giải quyết tranh chấp 

Các hợp đồng nên có điều khoản quy định cách thức giải quyết tranh chấp. Tại Việt Nam, có hai lựa chọn phổ biến: 

• Khởi kiện tại tòa án Việt Nam: Tuân theo Bộ luật Tố tụng dân sự, thường yêu cầu hồ sơ bằng văn bản và tham gia phiên tòa. Chi phí thấp nhưng thời gian xử lý có thể kéo dài. 

• Trọng tài: Nếu hợp đồng có điều khoản trọng tài, có thể chọn trung tâm như VIAC. Trọng tài thường nhanh hơn, bảo mật hơn, nhưng chi phí cao hơn. 

Việt Nam là thành viên Công ước New York nên các phán quyết trọng tài nước ngoài được công nhận và thi hành tại Việt Nam. 

Cách phòng ngừa rủi ro vi phạm trong hợp đồng tương lai 

Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp nên: 

• Soạn hợp đồng chặt chẽ, rõ ràng về thông số, thời hạn, và điều khoản phạt 

• Ghi rõ cơ chế giải quyết tranh chấp và cơ quan tài phán 

• Kiểm tra kỹ uy tín nhà cung cấp qua hồ sơ pháp lý, tham chiếu, và lịch sử kiện tụng 

• Yêu cầu đặt cọc hoặc thanh toán theo tiến độ gắn với mốc công việc 

• Nhờ luật sư địa phương rà soát hợp đồng để đảm bảo phù hợp với luật Việt Nam 

Những bước này không chỉ giúp ngăn ngừa vi phạm mà còn tăng khả năng bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp. 

Kết luận 

Vi phạm hợp đồng sản xuất là rủi ro phổ biến trong thương mại nội địa và quốc tế tại Việt Nam. Tuy nhiên, hệ thống pháp lý hiện hành cung cấp nhiều biện pháp hữu hiệu để bảo vệ bên bị ảnh hưởng. Việc hiểu rõ quyền hợp đồng và hành động nhanh chóng, dựa trên chứng cứ cụ thể, sẽ tăng khả năng đạt kết quả có lợi. 

Le & Tran là một trong những hãng luật hàng đầu tại Việt Nam, với thế mạnh trong lĩnh vực thực thi hợp đồng, giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế và tố tụng. Chúng tôi hỗ trợ khách hàng trong và ngoài nước xử lý các tranh chấp với nhà cung cấp thông qua tòa án hoặc trọng tài. Đội ngũ của chúng tôi được AmCham, Lãnh sự quán Hoa Kỳ khuyến nghị, và thường xuyên được xếp hạng cao bởi Chambers, Legal500 và Benchmark Litigation. 

Liên hệ với chúng tôi tại info@letranlaw.com để được hỗ trợ pháp lý trong việc xử lý tranh chấp hợp đồng sản xuất tại Việt Nam.